S.P.Q.R โรม อำนาจสภาและประชาชน

Mary Beard เขียน

มันตา คลังบุญครอง แปล

SPQR โรม อำนาจสภาและประชาชน

ต้นกำเนิดระบบการเมืองปัจจุบันที่พลเมืองคือสูตรลับแห่งความยิ่งใหญ่

หมู่บ้านเล็กๆ ที่ไม่มีอะไรพิเศษ เติบใหญ่กลายเป็นจักรวรรดิมหาอำนาจแห่งแรกของโลกได้อย่างไร จริงๆ แล้วกองทัพโรมันมีชัยเหนือชาติอื่นเพราะมีกำลังพลมหาศาลที่ไม่มีใครเทียบได้ แล้วกำลังพลมหาศาลนั้นมาจากไหนกัน ในเมื่อโรมเริ่มต้นจากการเป็นหมู่บ้านที่มีชาวบ้านเพียงหยิบมือ จนต้องฉุดคร่าหญิงสาวหมู่บ้านข้างเคียงมาเป็นเมีย

คำตอบคือผู้ก่อตั้งโรมโอบรับทุกคนมาเป็นพลเมือง ทั้งทาสที่หนีนาย คนยากไร้จากทุกแห่ง เมืองใต้ปกครองโรมได้อิสรภาพในการปกครองตนเอง ขอเพียงเมืองเหล่านั้นส่งทหารมาช่วยรบ โรมจึงมีกำลังพลที่เรียกเติมได้ไม่สิ้นสุด

ตัวอักษร SPQR ที่สลักอยู่บนสิ่งก่อสร้างในเมือง ย่อมาจาก Senatus PopulusQue Romanus (สภาเซเนตและชาวประชาแห่งโรม) คุณอาจนึกไม่ถึงว่ามันถูกสลักไว้ตั้งแต่ราว 2,100 ปีก่อน นับเป็นตัวย่อที่คงกระพันที่สุดในโลก สะท้อนถึงระบบการปกครองที่ให้ความสำคัญกับพลเมือง โรมไม่ได้ขยายอาณาเขตโดยเน้นพื้นที่ แต่สูตรลับความสำเร็จคือการหล่อหลอมจิตวิญญาณความเป็นชาวโรมัน

“แมรี เบียร์ด” ศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์คลาสสิกแห่งเคมบริดจ์ ขวัญใจคนรุ่นใหม่ และผู้ที่สื่อยกให้เป็นสมบัติแห่งชาติอังกฤษ พลิกมุมมองการเมืองโรมโบราณด้วยลีลาไม่เหมือนใคร

และเหตุผลที่เราควรย้อนกลับไปอ่านเรื่องราวเมื่อกว่าสองพันปีที่แล้วก็เพื่อนำอดีตมาสะท้อนปัจจุบัน ไม่ให้ย่ำวนอยู่ในวัฏจักรแห่งหายนะ แล้ววันหนึ่งเราอาจตระหนักถึงศักยภาพแท้จริงของ “พลเมือง”

‘ถ้าชาวโรมันมีแมรี เบียร์ด อยู่ข้างๆ ในตอนนั้น

จักรวรรดิของพวกเขาคงไม่ล่มสลาย’

– Daily Mail