Category Archives: Dhamma

งานคือเงิน เงินคืองาน บันดาลสุข แค่นี้จริงหรือ บางคนทำงานไปวันๆ เพราะงานที่ทำไม่ใช่สิ่งที่ชอบ บางคนแม้ได้ทำงานที่ชอบก็ยังมีความไม่สบายใจมากมาย วันนี้มี 3 ข้อคิดในการทำงาน ที่จะช่วยให้บรรดาชาวออฟฟิศมนุษย์เงินเดือนทุกคน ได้เข้าใจคุณค่าที่แท้จริงของงาน ที่งานได้ให้กับเรา จะได้ทุกข์น้อยลง ทำงานได้มีความสุขมากขึ้น   การทำงานทำให้ได้เงินเลี้ยงชีพ ข้อคิดในการทำงาน ข้อแรก ที่จะช่วยให้เห็นคุณค่าของงาน คือ เริ่มด้วยมองในแง่ของผลตอบแทนก่อน ผลตอบแทนคือ ปัจจัยเครื่องเลี้ยงชีพ หรือเงินทองที่จะซื้อหาของกิน ของใช้ งานทำให้เรามีเครื่องเลี้ยงชีพ ทำให้เราเป็นอยู่ได้ดี งานเป็นสิ่งที่ผูกพันติดอยู่กับชีวิตของเรา มันมีคุณต่อชีวิตของเรา ทำให้ชีวิตของเราดำรงอยู่ได้ด้วยดี ในเมื่องานเป็นสิ่งที่มีคุณต่อเรา เราก็ควรจะรักจะชอบมัน [su_highlight background=”#fffe99″]นอกจากมีคุณต่อชีวิตของเราแล้วก็โยงต่อไปถึงครอบครัวของเรา ญาติพี่น้องของเราด้วย [/su_highlight] เห็นได้ชัดว่างานนี้มีคุณค่ามากและเป็นประโยชน์ต่อชีวิต ในเมื่องานเป็นประโยชน์ต่อชีวิต เป็นคุณค่าพื้นฐานอันดับที่หนึ่ง เราก็ควรรักงาน ควรตั้งใจทำ และเอาใจใส่   งานของเราเกิดประโยชน์ต่อส่วนรวม ข้อคิดในการทำงาน ที่จะช่วยให้เห็นคุณค่าของงาน ข้อต่อไปคือ งานนี่แหละเป็นสิ่งที่ทำให้กิจการของโลก ของสังคม ของประเทศชาติ เป็นไปได้ บางทีก็[su_highlight background=”#fffe99″]เป็นประโยชน์โดยตรงต่อชีวิตของผู้อื่น เช่น […]

การฝึกสมาธิ มักถูกมองว่าเป็นเรื่องของคนมีอายุ คนที่ฝึกได้จะต้องเก่งมาก จะต้องนับถือศาสนาพุทธ ต้องนั่งสมาธินานๆ ถึงจะถูกต้อง รวมถึงคนที่ฝึกสมาธิชีวิตคงไม่สนุกสนานและตัดขาดจากโลก แต่การฝึกสมาธิอาจไม่ใช่อย่างที่คิด ลองอ่าน 7 เรื่องควรรู้เกี่ยวกับการฝึกสมาธิ แล้วคุณจะรู้ว่าการฝึกสมาธิไม่ใช่เรื่องไกลตัว   การฝึกสมาธิ ไม่ต้องมีทักษะใดเป็นพิเศษ การฝึกสมาธิ ไม่ได้มีไว้สำหรับคนที่มีพรสวรรค์หรือคนที่มีจิตใจที่สงบอยู่แล้วเท่านั้น คุณไม่จำเป็นต้องเชี่ยวชาญในการนั่งอยู่ในท่าใดท่าหนึ่งนานๆ หรือไม่ต้องรอเวลาที่คุณไม่เครียด หรือปราศจากคาเฟอีน คุณไม่ต้องศึกษาอะไรเป็นพิเศษก่อนเริ่ม คุณเริ่มฝึกสมาธิได้ทันที ถ้าคุณหายใจได้   การฝึกสมาธิไม่เกี่ยวกับศาสนา ไม่จำเป็นต้องนับถือพุทธหรือฮินดูถึงจะฝึกสมาธิได้ เพราะทุกคนสามารถฝึกสมาธิพร้อมกับนับถือศาสนาใดๆ ก็ได้ตามที่คุณนับถืออยู่ หรืออาจจะไม่จำเป็นต้องนับถือศาสนาอะไรก็ได้ เบน อดีตทหารผู้ฝึกสมาธิสมัยประจำการในอิรักบอกฉันว่า เขาคิดว่าการฝึกสมาธิทำให้เขาได้ใกล้ชิดกับการเป็นคริสต์ศาสนิกชนที่ดี การฝึกสมาธิสามารถฝึกได้ทั้งกับผู้ที่นับถือศาสนาทุกศาสนา หรือแม้แต่ผู้ที่ไม่มีศาสนาก็ตาม     การฝึกสมาธิไม่จำเป็นต้องใช้เวลามาก เราจะเริ่มฝึกโดยใช้เวลา 20 นาทีต่อครั้ง คุณอาจจะเริ่มต้นแค่ 5 นาที แล้วค่อยเพิ่มเวลาขึ้นเรื่อยๆ ก็ได้ คุณจะอยากเพิ่มเวลาขึ้นแน่นอน เพราะคุณจะรู้สึกได้ถึงผลลัพธ์ที่ดีต่อตัวคุณซึ่งเกิดจากการฝึก แต่นั่นก็ไม่ใช่เรื่องจำเป็น สิ่งที่จำเป็นคือ ควรฝึกอย่างสม่ำเสมอ ไม่ว่าจะใช้เวลานานเท่าไหร่ เพราะนั่นคือสิ่งที่สำคัญมากกว่าการใช้เวลานานๆ ในการฝึกต่อวัน   การฝึกสมาธิไม่ได้ทำให้เรื่องไม่ดีในชีวิตหายไป […]

จงมีชีวิตที่เบิกบาน โดย องค์ทะไลลามะ และอาร์ชบิชอป เดสมอนด์ ตูตู สองผู้นำทางจิตวิญญาณและเจ้าของรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ได้นำเสนอ ข้อคิดในการใช้ชีวิต เพื่อชีวิตที่เบิกบานไว้เป็นจำนวนมาก ซึ่งบทความนี้จะขอสรุปบางแง่มุมให้ดังนี้ เรื่องต่างๆ มีหลายแง่มุม องค์ทะไลลามะให้ ข้อคิดในการใช้ชีวิตว่า “เราต้องมองสถานการณ์ใด ๆ ก็แล้วแต่จากด้านหน้าและด้านหลัง จากด้านข้างและจากด้านบนและด้านล่าง อย่างน้อย ๆ จากหกแง่มุม สิ่งนี้จะช่วยให้เรามีมุมมองเกี่ยวกับความจริงที่สมบูรณ์และเป็นองค์รวมยิ่งขึ้น และหากเราทำได้เช่นนั้น การตอบสนองต่อสถานการณ์ต่าง ๆ ของเราก็จะเป็นในทางที่สร้างสรรค์ยิ่งขึ้น” การมีมุมมองที่กว้างขึ้นทำให้เราสามารถมองเห็นสถานการณ์ของตัวเอง และทุกคนที่เกี่ยวข้องในบริบทที่กว้างขึ้น และตั้งอยู่บนความเป็นกลางยิ่งขึ้น เมื่อเรามองเห็นเงื่อนไขและสถานการณ์มากมายที่นำไปสู่เหตุการณ์นี้ เราก็จะตระหนักว่ามุมมองอันจำกัดของเรานั้นไม่ใช่สิ่งที่จริงแท้ มุมมองที่กว้างขึ้นนี้ยังพาเราออกจากการมุ่งมองแต่คุณค่าของตัวเอง การมองตัวเองเป็นศูนย์กลางคือมุมมองที่บกพร่องที่สุดของเรา เป็นมุมมองที่เกิดจากการมองว่าเราเป็นศูนย์กลางของโลกของตัวเอง แต่ทะไลลามะและอาร์ชบิชอปได้แสดงให้เห็นอย่างหนักแน่นว่า เรายังมีความสามารถที่จะมองด้วยมุมมองของผู้อื่นด้วย   ความอ่อนน้อมถ่อมตนเป็นสิ่งจำเป็น ทั้งทะไลลามะและอาร์ชบิชอปล้วนยืนยันว่าความอ่อนน้อมถ่อมตนเป็นสิ่งจำเป็นในทุกๆ โอกาสแห่งความเบิกบาน เมื่อเรามีมุมมองที่กว้างขึ้นเราจะมีความเข้าใจตามธรรมชาติต่อสถานภาพของตัวเองในขอบเขตอันไพศาลของทุกๆ สิ่งที่เคยเป็น เป็นอยู่ และจะเป็น สิ่งนี้จะนำเราไปโดยธรรมชาติสู่ความอ่อนน้อมถ่อมตนและการยอมรับว่าในฐานะมนุษย์ เราไม่อาจแก้ไขทุกสิ่งหรือควบคุมทุกแง่มุมในชีวิตได้ เราจำเป็นต้องพึ่งพาผู้อื่น อาร์ชบิชอปกล่าวได้อย่างกระทบใจว่า ความเปราะบางของเรา ความอ่อนแอของเราและขีดจำกัดของเรา คือเครื่องเตือนให้เรารู้ว่า เราจำเป็นต้องมีกันและกัน เราไม่ได้ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อการมีอิสรภาพ ไม่ต้องอาศัยการพึ่งพา […]

ทุกคนย่อมมีความกลัว กลัวจนไม่กล้าทำอะไร และบางครั้งความกลัวนั้นก็เกิดจากการที่เราคิดไปเอง วิธีเอาชนะความกลัว นั้นก็ไม่ยาก เพียงทำตาม 4 ขั้นตอนจัดการความกลัว ที่พระไพศาล วิสาโล ท่านได้เมตตาแนะนำให้นี้ และฝึก วิธีเอาชนะความกลัว บ่อยๆ ก็มั่นใจได้ว่า เราจะมีความกล้าในการใช้ชีวิตมากขึ้นและมีความสุขมากขึ้นแน่นอน   อย่าเพิ่งคิดฟุ้งซ่านปรุงแต่งไปไกล เวลาเกิดอะไรความกลัวขึ้นมา วิธีเอาชนะความกลัว คือก็อย่าเพิ่งส่งจิตออกนอก ให้กลับมาดูใจของเรา ว่าใจของเรากำลังปรุงแต่งไปหรือเปล่า ที่จริงบางคนอาจจะไม่ได้ปรุงแต่งไปมากมายอะไร จู่ๆ มันมีความกลัวเกิดขึ้น เพราะเราไม่คุ้นกับความมืด หรือไม่คุ้นกับการอยู่คนเดียว การมีความกลัวเกิดขึ้นก็เป็นแบบทดสอบให้เราได้กลับมาดูใจว่า เรารู้เท่าทันอารมณ์และความกลัวที่เกิดขึ้นกับใจหรือเปล่า คนเราส่วนใหญ่ทุกข์เพราะความคิด เมื่อใดก็ตามที่เรามีความทุกข์ ขอให้รู้ว่ามันเป็นเพราะความคิดของเรา ความคิดที่ปรุงแต่ง ความคิดที่เตลิดเปิดเปิงไป เมื่อเรารู้ทันความคิด มันก็หยุดปรุงแต่ง แล้วกลับมาเป็นปกติ     ทำความคุ้นเคยกับที่นั้นๆ  ให้พยายามทำความคุ้นเคยกับสถานที่นั้นๆเสมือนว่าเป็นบ้านเรา ถ้าหากว่าเราทำความคุ้นเคยกับสถานที่แล้ว ความอุ่นใจ ความมั่นใจในความปลอดภัยก็จะมีมากขึ้น แต่ถ้าเราไม่ทำความคุ้นเคยกับสถานที่ ใจก็จะปรุงแต่งจนเกิดความหวาดระแวงได้ง่ายๆ พยายามมองให้เห็นว่า สถานที่ที่เราไปมีข้อดีอย่างไรบ้าง อย่ามองเห็นแต่ข้อเสีย เพราะจะทำให้เราขาดความมั่นใจ หรือ ขาดความรู้สึก อบอุ่น ในสถานที่ […]

หลายคนมักเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับคนอื่น หรือแม้กระทั่งเปรียบเทียบกับตัวเองในอดีตที่เคยดีกว่าปัจจุบัน จนทำให้รู้สึกหดหู่ ไร้ค่า สูยเสียความภูมิใจในตัวเองมากขึ้นทีละนิด จนในที่สุดอาจมองไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง นี่คือ 7 วิธีที่จะทำให้ รักตัวเองให้เป็น กลับมาเห็นคุณค่าในตัวเองและรักตัวเองมากขึ้น   ยอมรับความอ่อนแอ แน่นอนว่าทุกคนต้องมีช่วงเวลาที่อ่อนแอและเป็นทุกข์ รู้สึกไม่รักตัวเอง เมื่อถึงตรงนี้ไม่ควรต่อต้านความรู้สึกนั้น เพราะยิ่งต่อต้าน ยิ่งทำร้ายตัวเอง วิธีการที่จะ รักตัวเองให้เป็น คือหากเราอนุญาตและยอมรับให้ตัวเอง “เหงา” “เป็นทุกข์” และ “อ่อนแอ” ได้ตามที่เป็น จะมีพลังงานออกมาจากการยอมรับนั้น [su_highlight background=”#ffe999″] หากยอมรับความเป็นจริง เราก็จะมีความกล้าและรู้ว่าจะต้องทำอย่างไรต่อไปกับชีวิต [/su_highlight]   ไม่มุ่งหาแต่ความสำเร็จ วิธี รักตัวเองให้เป็น ข้อต่อมา คือ อย่าเอาแต่หาความสำเร็จจนไม่มองความรื่นรมย์ต่างๆ รอบตัว ในช่วงแรกๆของชีวิต คนเราต่างวิ่งเข้าหาความสำเร็จ แต่เมื่ออายุมากขึ้น เราจะเริ่มมองเห็นคุณค่าของสิ่งอื่น เพราะเราเริ่มเข้าใจหลักการที่ว่า เมื่อมีขึ้นก็ย่อมมีลง ดังนั้นเราจึงควร[su_highlight background=”#ffe999″]เริ่มหันมาสนใจเรื่องความสุขหรือการฝึกฝนจิตใจและความสัมพันธ์กับคนรอบข้างมากกว่าความสำเร็จ[/su_highlight]   อย่าคาดหวังความสมหวัง เมื่อประสบความสำเร็จตามที่ต้องการแล้ว คิดว่าเราจะมีความสุขไปเรื่อยๆ ใช่ไหม มันไม่ได้เป็นเช่นนั้น หลังความสุขเพียงชั่วครู่จากการประสบความสำเร็จจะมีคลื่นความห่อเหี่ยวใจซัดขึ้นมา […]

ความคิด ฟุ้งซ่าน ทำให้จิตและสมองเหนื่อยมาก หลายคนบางทีไม่ได้ออกแรงแต่สงสัยว่าทำไมตัวเองเหนื่อยล้าเหลือเกิน นั่นเพราะเราคิด ฟุ้งซ่าน นั่นเอง วิธีที่จะลดการคิดมากเกินไปนั้น คือการต้องฝึกให้ตัวเองอยู่กับสิ่งที่ทำในปัจจุบัน ณ ตอนนี้ ซึ่งฝึกได้ง่ายๆ ผ่านการฟัง พูด ดู เขียน เป็นต้น มาฝึกให้ไม่คิด ฟุ้งซ่าน กัน ด้วยวิธีดังนี้   ไม่ ฟุ้งซ่าน ด้วยการ ตั้งใจฟัง เนื่องจากในปัจจุบันมีสิ่งเร้าที่มีผลต่อโสตประสาทเพิ่มขึ้นมากเกินไป มากเสียจนบทสนทนาที่มีสิ่งเร้าในปริมาณที่พอเหมาะพอดี กลายเป็นสิ่งที่ทำให้รู้สึกอ้างว้างราวกับอยู่บนฟ้า บทสนทนาในการทำงานมีแรงกระตุ้นที่เพิ่มเข้าไปว่า “เนื่องจากเป็นเรื่องงานจึงต้องฟัง” แต่เดิมการฟังเสียงคู่สนทนาอย่างชัดเจนคงไม่ยากขนาดนั้น แต่เนื่องจากแรงกระตุ้นระดับนั้นยังไม่พอให้เราสนใจได้ ใจจึงยังเลื่อนลอย สับสนวุ่นวายไปด้วยเสียงรบกวนของความคิดจำนวนมากที่ไม่จำเป็น หากเงี่ยหูฟังเสียงเล็ก ๆ ที่เกิดขึ้นจริงตรงหน้าอย่างตั้งใจแล้วจะเข้าสู่โหมดฟังเสียงที่น่าเบื่อได้อย่างสนอกสนใจ ด้วยเหตุนี้จึงไม่จำเป็นต้องใช้อุบายตื้น ๆ เช่น การหาข้ออ้างที่จะฟัง เพราะเมื่อตั้งใจฟังคำพูดของคู่สนทนาแล้วก็จะเข้าใจเนื้อหาเอง ไม่ว่าจะเป็นเสียงพูดคุยของใคร หรือเสียงประชุม หรือเสียงนกและเสียงลม “การฟัง” จะเป็นอิสระจากฉากเหล่านั้น   ไม่ฟุ้งซ่านด้วยการ ลดการพูดเพ้อเจ้อ ในบรรดาศีลที่เกี่ยวกับการพูดทั้งสี่ข้อ เมื่อเทียบกับข้ออื่นๆ ข้อที่เกี่ยวกับการ “เว้นจากการพูดเพ้อเจ้อ” […]

วันวิสาขบูชา คือวันสำคัญยิ่งทางพระพุทธศาสนารู้ บทความนี้จะบอกให้ทุกคนว่าในวันวิสาขบูชา ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 นี้ มีความสำคัญอย่างไร ธรรมะที่มีความหมายลึกซึ้งกว่าที่เคยรู้คือเรื่องใด และบุญที่ควรทำมีอะไรบ้าง เพื่อให้พุทธศาสนิกชนทุกท่านได้ทำกุศลให้สมบูรณ์ ละบาปอกุศลได้หมดจด เพื่อประโยชน์และความสุขสืบไป   วันประสูติ หลังจากพระโพธิสัตว์ทรงอยู่ในครรภ์ของพระนางสิริมหามายาครบ 10 เดือน พระนางสิริมหามายามารดาก็มีพระประสงค์จะเสด็จไปหาพระญาติที่กรุงเทวทหะ เมื่อผ่านสวนลุมพินีวัน พระนางมีพระประสงค์จะทอดพระเนตรต้นสาละที่กำลังออกดอกบานสะพรั่ง ครั้นมาถึงโคนต้นสาละ เพียงแค่มีพระประสงค์จับกิ่งสาละ กิ่งสาละก็ได้น้อมลงมาใกล้พระหัตถ์ให้จับได้โดยง่าย ขณะที่ทรงจับกิ่งสาละอยู่ พระครรภ์ก็เกิดปั่นป่วน เหล่าข้าราชบริพารจึงกั้นบังตาเพื่อทำการคลอด พระโพธิสัตว์ได้ประสูติ ณ โคนต้นสาละ สวนลุมพินีวัน ใน วันวิสาขบูชา หรือวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 นี้เอง ขณะนั้น ท้าวมหาพรหมทั้ง 4 จากชั้นสุทธาวาสได้ถือตาข่ายทองคำรองรับร่างของพระโพธิสัตว์แล้วทูลพระนางสิริมหามายาว่า พระราชบุตรผู้มีศักดาใหญ่ทรงอุบัติขึ้นแล้ว ด้านพระโพธิสัตว์ เมื่อออกจากครรภ์มาแล้วก็เหยียดพระหัตถ์และพระบาททั้งสองข้างยืนอยู่ และทั้ง ๆ ที่อยู่ในครรภ์เหมือนทารกทั่วไป แต่ร่างกายไม่แปดเปื้อนไปด้วยสิ่งปฏิกูล พลันก็มีสายน้ำ ๒ สายพลุ่งขึ้นจากอากาศลงรดอาบพระสรีระของทั้งพระโพธิสัตว์และพระพุทธมารดา […]

สติปัฏฐาน4 หมายถึงข้อธรรมอันเป็นที่ตั้งแห่งสติ ใช้สติเป็นประธานในการกำหนดระลึกรู้สิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริงโดยไม่ถูกครอบงำด้วยความยินดียินร้าย ซึ่งจะทำให้เห็นผิดไปจากความเป็นจริง จุดประสงค์ของการทำ สติปัฏฐาน4 ก็เพื่อฝึกสติ และใช้สตินั้นพิจารณาและรู้เท่าทันในกาย เวทนา จิต และธรรม เพื่อให้เกิดความคลายกำหนัด ละวางซึ่งตัณหาและอุปาทานความยึดมั่นถือมั่น ซึ่งเป็นสาเหตุแห่งความทุกข์ บรรดาครูบาอาจารย์สายปฏิบัติได้กล่าวถึงการวิปัสสนากับมหาสติปัฏฐาน4 ไว้มาก วันนี้เราจะมาถอดรหัสคำสอนกัน   กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน   สติปัฏฐาน4 หมวดแรกคือ ฐานกาย หรือกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน คือการใช้สติกำหนด พิจารณากาย ให้เห็นกายในกาย คือเห็นตามความเป็นจริงของกาย เช่น เห็นว่ากายเป็นเพียงการรวมตัวกันของธาตุทั้งสี่ คือดิน น้ำ ลม ไฟ เมื่อจับธาตุต่าง ๆ แยกออกจากกัน สิ่งที่เรียกว่าร่างกายก็จะหายไป ดังเช่นที่ หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี เคยเปรียบเทียบร่างกายเหมือนกับเครื่องยนต์ โดยท่านกล่าวว่า   “การทำลายเรือนของอุปาทานทำยังไง คือให้พิจารณาแยกร่างกายกระจายออกไป อย่าให้มีตัว แยกอวัยวะทุกชิ้นส่วนออกไป แยกออกเป็นส่วน ๆ จนหมดตัวคน คนเลยไม่มี เหมือนชิ้นส่วนของเครื่องจักรกล หรือเครื่องยนต์อันหนึ่ง”   […]

เมื่อธรรมะจัดสรรให้คุณเมตตา อุทกะพันธุ์ ประธานกรรมการบริหาร บ.อมรินทร์พริ้นติ้งฯ พบหนทางปฏิบัติธรรม ลัดสั้นถูก ตรง สู่การบรรลุธรรม จากอาจารย์ Camouflage ฆราวาสที่สามารถอธิบายวิธีการปฏิบัติที่นำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างง่ายดาย ส่วนผู้มุ่งพ้นทุกข์ก็ฝึกปฏิบัติเพื่อการบรรลุธรรมได้ด้วย เมื่อฝึกจิตให้มีความเป็นปกติ     อุปสรรคติดขัดตลอด 14 ปีที่ปฏิบัติธรรม   คุณเมตตา เล่าว่า 14 ปีที่ผ่านมา ชีวิตที่เข้าสู่ธรรมะพบกับอุปสรรคในการปฏิบัติธรรมมาตลอดเพราะ “ความเป็นคนช่างคิด ช่างพิจารณา ช่างหาเหตุผล จึงมีข้อสงสัยเกิดขึ้นตลอดเส้นทางของการปฏิบัติ ทำให้กลายเป็นเรื่องยุ่งยากน่าเบื่อ เลยเป็นเหตุให้ท้อถอย การปฏิบัติธรรมจึงไม่ต่อเนื่องทั้งที่พยายามปฏิบัติธรรมในรูปแบบทุกวันในช่วงก่อนนอน 1 ชั่วโมง แต่ตลอดทั้งวันที่ตื่นอยู่อีก 16 ชั่วโมง กลับลืมเนื้อลืมตัว จิตไปอยู่ในโลกของความคิดและอารมณ์โลภ โกรธ หลง แทบจะ 100 เปอร์เซ็นต์ นึกได้อีกทีก็เมื่อเข้าห้องพระตอนกลางคืนว่า“วันนี้เราหลงทั้งวันเลย” เป็นอย่างนี้มาตลอด ทำให้การปฏิบัติธรรมไม่ก้าวหน้าเท่าที่ควร แต่ก็ยังก้มหน้าก้มตาทำไปเพราะตระหนักดีว่าหนทางนี้ คือ มรรคมีองค์ 8 (ศีล สมาธิ ปัญญา) เป็นทางเดียวที่จะช่วยให้เราพ้นทุกข์ได้ คุณเมตตา […]